پوست نوزاد بسیار حساس و ظریف است و به همین دلیل، مستعد عفونت و آسیب است. اگزما در کودکان در کنار سایر بیماری های ویروسی پوستی یکی از شایع‌ترین بیماری های پوستی است که امکان دارد از همان هفته‌های ابتدایی پس از تولد، نوزاد به آن مبتلا شود. اگزما در واقع به خشکی پوست و وجود جوش‌ها یا دانه‌های قرمز در سطح پوست گفته می‌شود که ممکن است خارش زیادی به همراه داشته باشد. به عبارت ساده، به جوش‌ها و بثورات پوستی اگزما گفته می‌شود.
نظرات متناقضی درباره علل اگزما وجود دارد. طبق برخی از این نظرات، ژنتیک عامل اصلی اگزما است، اما برخی دیگر حساسیت را علت اصلی می‌دانند. همچنین، نام‌های متفاوتی نیز برای اگزمای نوزادان وجود دارد. برخی از این نام‌ها عبارت‌اند از: درماتیت (آماس یا التهاب پوستی)، اگزمای آتوپیک و درماتیت آتوپیک. طبق مطالعات انجام‌شده، احتمال ابتلا به اگزما در کودکانی بیشتر است که کمتر از ۵ سال دارند. با این حال، اکنون مشخص شده است، صرف‌نظر از عوامل ژنتیکی، اگزما ترکیبی از خشکی پوست و حساسیت است. برای آشنایی بیشتر با اگزما در نوزادان، دلایل، علائم و راه‌های درمان آن، با این مقاله کودکت همراه باشید.
| آنچه در این مقاله می‌خوانید: |
برای تشخیص اینکه چرا اگزما رخ می‌دهد، ابتدا باید دانست چه عواملی باعث ایجاد این بیماری پوستی می‌شوند. بیشتر نوزادانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، از نظر پزشکی، به عنوان درماتیت آتوپیک (atopic dermatitis) شناخته می‌شوند. آتوپیک به این معنی است که نوزاد از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به اگزما، آسم و حساسیت است. همچنین، درماتیت هم به معنای التهاب است.
نوزادان معمولا تا یک سالگی مستعد ابتلا به اگزما هستند، هرچند ممکن است پس از یک سالگی نیز اگزما رخ دهد. جنبه ذاتی اگزما این است که منافذ پوست توانایی اندک و ضعیفی در جلوگیری از خشک شدن پوست دارند. در نتیجه، پوست در معرض ابتلا به عفونت خواهد بود. این عفونت به شکل لکه‌هایی در پوست سر، صورت، پاها و پشت دست ظاهر می‌شود. اگزما قابل درمان نیست، اما با برخی روش‌ها، می‌توان آن را کنترل کرد.
اگرچه محققان هنوز درباره دلایل اصلی بروز اگزما مطمئن نیستند، با این حال، برخی از علل شایع اگزما به شرح زیر است:
عوامل ژنتیکی و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن می‌توانند جزو عواملی باشند که در ابتلای کودکان و نوزادان به اگزما نقش دارند. مشکلات نفوذپذیری پوست و قرار گرفتن در معرض محیط زیست عواملی‌اند که باعث چنین تحریکاتی در پوست می‌شوند.
اگر والدین نوزاد سابقه بیماری‌هایی همچون آسم و حساسیت داشته باشند، خطر ابتلای کودک به اگزما بیشتر می‌شود. بنابراین، این فرضیه مطرح می‌شود که برخی بیماری‌ها احتمال ابتلا به اگزما را افزایش می‌دهند.
امروزه مشخص شده است اگزما ترکیبی از پوست خشک و حساسیت است. علائم اولیه اگزما در نوزادان خشک شدن پوست و مشاهده جوش‌هایی روی صورت، پاها و دست‌هاست. این حساسیت‌ها ممکن است از طریق تغذیه با شیر مادر به نوزاد منتقل شوند. بنابراین، عادات غذایی نیز در بروز این حالت تاثیرگذار خواهند بود.
اگزما عمدتا به طور ناگهانی روی پوست ظاهر می‌شود و در نتیجه، قسمت‌های خشک و ملتهب پوست ناگهان افزایش می‌یابد. این اتفاق ممکن است هنگامی رخ دهد که سیستم ایمنی بدن، نسبت به برخی موارد حساسیت‌زا، واکنش نشان دهد. در چنین مواقعی، توجه به علائم بسیار مهم است.
مشاهدات و علائم اولیه به سن نوزاد بستگی دارد. در ابتدا، به دلیل خشکی پوست، لکه‌هایی روی صورت مشاهده می‌شود که می‌توانند باعث تحریک کودک شوند. ظاهر شدن ناگهانی جوش و تاول‌های ملتهب نیز ممکن است علائم دیگری از اگزما باشد.
خشکی پوست یا تشکیل لایه‌ای سخت روی پوست، به دلیل خراشیده شدن بیش از حد، نیز ممکن است باعث اگزما و خارش شود. در صورت خونریزی ناحیه آسیب‌دیده، شدت جوش‌ها و بثورات قابل مشاهده‌اند. فقط با انجام برخی آزمایش‌ها، می‌توان تشخیص داد علت اگزما عوامل ژنتیکی است یا حساسیت. به طور کلی، باوری که در این زمینه وجود دارد این است که نوزادان، تا زمان رسیدن به بزرگسالی، این موارد را پشت سر خواهند گذاشت. برخی علائم به‌راحتی در کودک قابل تشخیص است.
برخی نشانه های اگزما در نوزاد عبارت‌اند از:
روی پوست نوزاد تاول‌هایی می‌بینید که ملتهب و زبرند.
هنگام خشک شدن پوست، مایعاتی زردرنگ زیر سطح پوست جمع می‌شوند و وقتی این خشکی شدید می‌شود، این مایعات از سطح پوست ترشح می‌شوند.
به دلیل خارش و خراش مداوم، رنگ پوست نوزاد به قرمز تغییر می‌کند.
به دلیل اینکه خون قادر در برخی قسمت‌های پوست جاری نمی‌شود، در آن قسمت‌ها، جوش‌ها و لکه‌های چرکی به وجود می‌آید و به کودک آسیب می‌رساند.
از آنجا که اگزما تا حدودی بر سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارد، علائم آنفولانزا مانند سرفه، عطسه و افزایش دمای بدن در نوزاد قابل مشاهده خواهد بود.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید بدون اتلاف وقت درمان را شروع کرد. مراجعه به پزشک نیز در موارد حاد توصیه می‌شود.
معالجه اگزما، علاوه بر روش‌های فوق، داروهای طبیعی اگزمای نوزادان هم است که می‌توان آن‌ها را در خانه امتحان کرد:
درمان دانه‌های قرمزرنگ و بثورات ناشی از اگزما به شدت آن‌ها بستگی دارد. در صورتی که زود متوجه جوش‌ها و بثورات شوید، می‌توان اقدامات پیشگیرانه‌ای برای کاهش خارش، مانند استفاده از لوسیون، توصیه کرد. در این شرایط، لازم است مطمئن شوید جوش‌ها خشک نشوند، در غیر این صورت، به دلیل خارش، اصطکاک بیش از حد موجب پوسته‌پوسته شدن جوش‌ها می‌شود.
درباره نقش آلرژی غذایی در ابتلا به درماتیت آتوپیک، نظرات ضد و نقیضی وجود دارد. این نظرات بحث‌برانگیزند، اما محققان، به دلیل نتایج مثبتی که مشاهده کرده‌اند، بر تغذیه با شیر مادر تا شش ماه تاکید بسیاری دارند. باور عمومی بر این است که حساسیت غذایی محرک بروز نشانه‌های اگزما در کودکان است. آلرژی غذایی و درماتیت آتوپیک نیز به هم مرتبط‌اند. براساس مطالعات انجام‌شده، برخی غذاهای خاصی که کودکان مصرف می‌کنند، مانند غذاهای فرآوری‌شده و فست‌فودها، باعث بروز التهاب می‌شوند. بعضی مواد غذایی باعث تشدید عفونت در خردسالان می‌شوند که ممکن است با گذشت زمان تبدیل به حساسیت شوند. همواره، برای احتیاط، انجام آزمایش‌های ارزیابی حساسیت توصیه می‌شود.
تشخیص بالینی به کمک اسناد پاتولوژی به رابطه علائم اگزما و ماده غذایی خاصی اشاره خواهد کرد. به بیان دقیق‌تر، مصرف ماده غذایی خاصی باعث بروز علائم اگزما می‌شود. برای کمک به شناسایی حساسیت ناشی از مواد غذایی، باید فرایند آزمون و خطا انجام شود.
اگزمای نوزاد، به علت خشکی پوست و التهاب، حتما باید درمان شود. همان‌طور که پیش از این گفته شد، اگر علت اگزما عوامل ژنتیکی باشد، قابل پیشگیری نخواهد بود. علائم اگزما ممکن است یک سال پس از تولد کودک شروع شود. مطمئنا، با انجام روش‌های درمانی توصیه‌شده توسط پزشک متخصص، می‌توان از تشدید آن جلوگیری کرد. همچنین، ثبت مواردی که مصرف آن در نوزاد ایجاد حساسیت می‌کند به شما و پزشک کمک خواهد کرد.
روش های پیشگیری از اگزما:
طبق مطالعات انجام‌شده در این زمینه، دختران در دوران قبل از بلوغ، در مقایسه با پسران، بیشتر در معرض ابتلا به اگزما قرار دارند.
اختلاف نظر و بحث‌های قابل توجهی درباره علت دقیق اگزما وجود دارد. در حالی که بسیاری از متخصصان معتقدند ژنتیک عامل اصلی اگزماست، برخی دیگر عقیده دارند علت اصلی حساسیت و عوامل محیطی است.
خیر. از آنجا که اگزما با التهاب مرتبط است، با تماس یا به طور کلی، موارد دیگر قابل انتقال به سایر افراد نیست.
آگاهی از تفاوت جوش و اگزمای عفونی بسیار مهم است. اگزمای عفونی زمانی رخ می‌دهد که قارچ‌ها به پوست آلوده و آسیب‌دیده وارد شوند. خاراندن زیاد می‌تواند شدت عفونت را افزایش دهد. این کار همچنین می‌تواند بثورات را بدتر و عفونت را تشدید کند.
اگزمای عفونی نیازمند توجه و اقدام فوری است و این فرایند باید، بسته به شدت عفونت، ارزیابی شود. متخصص پوست می‌تواند به کاهش شدت عفونت و کاهش مدت زمان آن کمک کند. او همچنین می‌تواند از گسترش عفونت و سرایت به سایر قسمت‌های بدن جلوگیری کند. طبق مشاهدات، باکتری‌ای به نام استافیلوکوکوش اورئوس (staphylococcus aureus) عامل اصلی اگزمای عفونی است.
به دلیل وجود این باکتری اطراف زخم، با ایجاد خراش در ناحیه آسیب‌دیده، این باکتری وارد جوش و بثورات می‌شود. در چنین مواردی، استروئیدهای موضعی و پمادهای آنتی‌باکتریایی تجویز می‌شود. بسته به شدت، ممکن است استروئیدهای خوراکی برای تسکین تجویز شود.
مصرف دارو باید در حد تعیین‌شده در نسخه پزشک باشد. آنچه با مسکن‌هایی مانند استامینوفن قابل درمان است نباید با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان شود و آنجا که آنتی‌بیوتیک‌ها بتوانند این کار را انجام دهند، استروئیدها هرگز نباید تجویز شوند. با وجود این، استفاده از روش‌های درمانی خوراکی استروئیدی باید طبق توصیه متخصص اطفال انجام شود. استروئیدهای موضعی، وقتی با دوز مناسب تجویز شوند، بی‌ضررند. توصیه می‌شود از مصرف داروهای مسکن، بدون تجویز پزشک، همراه با داروهای قوی، خودداری کنید، زیرا ممکن است صدمات جبران‌ناپذیری به پوست کودک وارد کند. این امر ممکن است در طولانی‌مدت مضر باشد، زیرا اثرات استروئید، وقتی به آن نیاز است، نتیجه مطلوبی به دست نمی‌دهد.
اگرچه علت دقیق اگزما مشخص نیست، اما با استفاده از روش‌های مناسبی، می‌توان این بیماری را کنترل کرد. از آنجا که اگزما ممکن است در سایر قسمت‌های بدن پخش شود، اقدام زودهنگام به کاهش ناراحتی نوزاد کمک می‌کند.
شما چه تجربیاتی در کنترل و درمان اگزمای نوزادان داشته‌اید؟ برای ما بنویسید.
روابط مثبت بین والدین و فرزندان برای رشد کودکان مهم است. روابط مثبت با کودکان…
نوع تفکر شما در مورد تربیت فرزندتان، در ایجاد رابطه با آن‌ها تفاوت ایجاد می‌کند.…
دنیای دیجیتال بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما و فرزندان‌مان است. در یک دوره جامع آموزشی تلاش…
سلامت روان، بسیار فراتر از وجود برخی از اختلالات است. وقتی صحبت از سلامت روان…
توسعه تاب آوری یک سفر شخصی است و شما باید از دانشی که نسبت به…
کودکان تاب آور می‌توانند پس از تجربه شکست، بهبود یابند و به زندگی عادی خود…