کودک در چه موقعیت‌هایی حقیقت را پنهان می‌کند؟ دروغگویی در کودکان چه علت‌هایی دارد و چطور می‌توان جلوی آن را گرفت؟ آیا اصلا می‌توان نام دروغگویی بر این رفتار گذاشت؟ وقتی برای اولین بار مچ کودک را هنگام دروغگویی می‌گیرید، طبیعی است که احساس ناامیدی کنید و فکر کنید فرزندتان به شما خیانت کرده است. با اینکه دروغ گفتن رفتاری نامناسب محسوب می‌شود، اما دروغگویی بخشی طبیعی از فرایند رشد کودک است. علاوه بر این، گفتن دروغ‌های مصلحتی برای رعایت ادب می‌تواند مهارت اجتماعی بسیار مهمی در کودکان باشد.
با این حال، اگر متوجه شده‌اید که فرزندتان غالبا به شما دروغ می‌گوید یا این رفتار برایش به عادت تبدیل شده است، لازم نیست عصبانی شوید یا احساس ناامیدی کنید، بلکه، با روش‌های مثبت، او را به راستگویی ترغیب کنید.
دروغگویی در کودکان چه علت‌هایی دارد؟
کودکان با معیارهای اخلاقی، که تعیین‌کننده رفتارهای خوب و بد هستند، متولد نمی‌شوند. بلکه اخلاقیات به‌تدریج از طریق تعاملات اجتماعی و آزمون و خطا آموخته می‌شوند. از آنجا که شناخت و درک کودکان از جهان نیز بخشی از فرایند رشد است، ممکن است آن‌ها، در سنین مختلف و به دلایل گوناگون، حقیقت را پنهان کنند یا دروغ بگویند. در این مقاله کودکت، به بررسی مهم‌ترین و شایع‌ترین دلایل دروغگویی در کودکان پرداخته می‌شود.
یکی از شایع‌ترین علت‌های دروغگویی در کودکان اجتناب از تنبیه شدن است. اگر کودک بفهمد شکستن قوانین والدین یا انجام ندادن وظایف عواقبی در پی دارد، احتمال دارد، برای پیشگیری از آن عواقب یا تنبیه شدن، دروغ بگوید.
ممکن است کودکان، صرفا برای آنکه احساس کنند بیشتر با دوستان خود جور شده‌اند و می‌توانند کارهایی شبیه آن‌ها انجام دهند، دروغ بگویند. بنابراین، گاهی، علت دروغگویی تحت تاثیر قرار دادن دوستان است.
اگر به کودک بگویید بعد از انجام کارها وسیله مورد علاقه‌اش را به او می‌دهید، ممکن است دروغ بگوید تا زودتر به آن چیز برسد. حتی ممکن است برای فرار از انجام کارهایی که به آن‌ها علاقه ندارد هم دروغ بگوید.
یکی از علت‌های دروغگویی کودکان فشار زیادی است که والدین به آن‌ها وارد می‌کنند. اگر در محیط زندگی کودک محدودیت‌های زیادی وجود داشته باشد یا از او خواسته شود درباره جزئیات همه کارهایی که کرده است حرف بزند، ممکن است این احساس را داشته باشد که گیر افتاده است. در چنین موقعیتی، احتمالا کودک دروغ می‌گوید تا استقلالش را به دست بیاورد و بتواند از چیزهای طبیعی و عادی لذت ببرد.
بعضی کودکان به‌مرور یاد می‌گیرند، برای مؤدب بودن و ناراحت نکردن دیگران، دروغ‌های مصلحتی بگویند. برای مثال، کودک کادویی دریافت می‌کند که اصلا دوست ندارد، اما باید تظاهر کند از گرفتن آن کادو بسیار خوشحال است. بیشتر کودکان، پس از درخواست والدین یا برای مراعات حال دیگران، این دروغ‌های مصلحتی را می‌گویند.
ممکن است کودک، برای جلب توجه، داستان‌های غیرحقیقی تعریف کند. کودکانی که تخیلی قوی دارند نیز، برای جذاب‌تر کردن داستان‌هایشان، دروغ می‌گویند.
ممکن است کودکان، حوالی ۲ سالگی، شروع به دروغ گفتن کنند. از آنجا که در این سن مهارت‌های کلامی هنوز در حال رشد است و بین واقعیت و تخیل تفاوتی وجود ندارد، کودک اهمیت اخلاقی راستگویی را درک نمی‌کند. البته لازم است به این نکته توجه کنید که گرچه دروغگویی ممکن است در سنین بسیار پایین شروع شود، اما علت آن، با رشد مهارت‌های شناختی و فهم بیشتر از دنیای اطراف، تغییر می‌کند.
اگر متوجه شدید که کودک دروغ می‌گوید، بسیار مهم است که با واکنش خود او را نترسانید که دروغ‌های بیشتری بگوید. در ادامه، با روش‌های صحیح برخورد با دروغگویی کودکان آشنا می‌شوید.
اگر وقتی متوجه دروغ کودک شدید، واکنش شدیدی نشان دهید، کودک احتمالا، برای اجتناب از عصبانیت شما، این کار را دوباره تکرار می‌کند. به‌جای عصبانی شدن، با حالتی کاملا آرام و خونسرد، با کودک صحبت کنید. این کار او را به راستگویی تشویق می‌کند و دفعات بعد، بدون ترس، حقیقت را با شما در میان می‌گذارد.
علت دروغگویی را پیدا کنید. اگر کودک پذیرفت که راست نگفته است، می‌توانید دلیل دروغ گفتن را از او بپرسید. ممکن است علت دروغ گفتن کودک این باشد که از عواقب کارهای اشتباهش می‌ترسد. همچنین، اگر کودک درباره کارهایی که نکرده است دروغ می‌گوید، احتمالا عزت نفس پایینی دارد.
اگر کودک ظرفی را شکسته یا اشتباهی مرتکب شده است، به‌آرامی برای او توضیح دهید که اشتباه کردن کاملا طبیعی است و برای همه پیش می‌آید. اما دروغ گفتن درباره اشتباهات درست و پذیرفته نیست و کودک باید مسئولیت اشتباهاتش را به عهده بگیرد. این کار به کودک کمک می‌کند تا بفهمد دفعه بعد لازم نیست برای پوشاندن اشتباهاتش دروغ بگوید.
به‌جای اینکه از کودک بپرسید آیا تکالیف مدرسه‌اش را انجام داده است یا نه، بهتر است سؤال کنید کی قرار است آن‌ها را انجام دهد. این کار به کودک این شانس را می‌دهد که، به‌جای جور کردن یک دروغ، از برنامه‌هایش صحبت کند.
اگر کودک دروغش را اصلاح کرد و راستش را به شما گفت، از او تقدیر کنید. اگر در مقابل صداقت کودک واکنشتان منفی باشد، احتمالا برای جلوگیری از خشم شما، دیگر راست نمی‌گوید.
اگر متوجه دروغ کودک شده‌اید، او را تنبیه نکنید. به‌خصوص کودکان کم سن و سال را، چون با این کار سلامت روان او را به خطر می‌اندازید. به‌جای این کار، از تقویت مثبت استفاده کنید و در مواقعی که کودک می‌پذیرد دروغ گفته است، از او قدردانی کنید.
والدین الگوهای رفتاری کودکان‌اند و آن‌ها بسیاری از رفتارها را از والدین یاد می‌گیرند. بنابراین، برای جلوگیری از دروغگویی، بسیار مهم است که والدین در مقابل کودکان دروغ نگویند. این گفته به این معناست که مثلا حین مکالمه تلفنی درباره مکانی که هستید دروغ نگویید و از دروغ‌های کوچک دیگری که برای بزرگسالان قابل قبول‌اند پرهیز کنید.
اگر کودک برای جلب توجه به شما دروغ می‌گوید، مطمئن شوید که کیفیت لحظاتی که با او می‌گذرانید خوب
اگر کودک برای جلب توجه دروغ می‌گوید، مطمئن شوید با او وقت باکیفیتی سپری می‌کنید. با کودک صمیمی باشید و روابط خود را با او بهبود دهید. اولین سال‌های زندگی کودک در رشد اخلاقی او بسیار مهم است. توجه مداوم به کودک به او می‌فهماند که هر زمان نیاز داشت درباره چیزی صحبت کند، شما حضور دارید.
در سال‌های اول، دروغگویی کودکان کاری بدون قصد و نیت است، اما اگر در زمان درست با آن مقابله نشود، می‌تواند به معضلی بزرگ‌تر و جدی‌تر تبدیل شود که زندگی آینده او را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر مشاهده می‌کنید که کودک به‌دفعات دروغ می‌گوید، مداخله را آغاز کنید و به‌آرامی با او حرف بزنید. برای کودک توضیح دهید که دروغ گفتن کار اشتباهی است و عواقب بدی دارد. همچنین، بسیار مهم است که ارتباط راحتی با کودک داشته باشید، چون کودک این امکان را پیدا می‌کند که بدون هیچ ترسی با شما صحبت کند. در صورتی که دروغگویی در کودک آسیب‌زننده شده است، از روانشناس متخصص کمک بگیرید.
شما هم می‌توانید اطلاعات و تجربیات خود را درباره دروغگویی در کودکان در وب‌سایت کودکت با ما در میان بگذارید و سؤالات خود را مطرح کنید.
روابط مثبت بین والدین و فرزندان برای رشد کودکان مهم است. روابط مثبت با کودکان…
نوع تفکر شما در مورد تربیت فرزندتان، در ایجاد رابطه با آن‌ها تفاوت ایجاد می‌کند.…
دنیای دیجیتال بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما و فرزندان‌مان است. در یک دوره جامع آموزشی تلاش…
سلامت روان، بسیار فراتر از وجود برخی از اختلالات است. وقتی صحبت از سلامت روان…
توسعه تاب آوری یک سفر شخصی است و شما باید از دانشی که نسبت به…
کودکان تاب آور می‌توانند پس از تجربه شکست، بهبود یابند و به زندگی عادی خود…