کودک پنج ساله شما گاهی درد شدیدی در ناحیه شکم خود احساس می‌کند. این درد معمولا چند ساعت طول می‌کشد. اما اکنون این اتفاق بیشتر رخ می‌دهد، در حدی که او از شما می‌خواهد به دکتر مراجعه کنید. طی چهار ماه گذشته، کودک نه ساله شما هر روز از دل‌درد و دردهای شکمی شکایت می‌کند، هرچند به نظر می‌رسد این درد خفیف باشد. کودک هجده ماهه شما مرتب به شکم خود اشاره می‌کند و ناله می‌کند. چندین ماه است که گاهی این دردهای شکمی در کودکان اتفاق می‌افتد و باعث نگرانی شما می‌شود.
تمام این‌ها موارد بسیار متداولی است که اغلب والدین با آن روبه‌رو شده‌اند. در بیشتر کودکان، این درد خفیف و موقتی است. ممکن است بسیاری از والدین، در مواجهه با درد فرزندان بزرگسال خود، فکر کنند فرزندشان اغراق می‌کند، خصوصا وقتی پزشک خیلی ابراز نگرانی نکند. با این حال، مواجه شدن با دل‌دردهای طولانی‌مدت به این معنی است که این دردها جدی‌تر هستند. درد مزمن شکم بیماری بسیار شایعی است، اما متاسفانه در اغلب موارد، یافتن دلیل آن بسیار دشوار است. از این رو، کودکت در این مقاله سعی دارد، با مطرح کردن چند دستورالعمل برای کمک به یافتن علت دردهای شکمی در کودکان ، چگونگی درمان آن و اینکه چه علائمی نیاز به مراجعه به پزشک دارد، تا حدودی نگرانی‌های والدین را برطرف کند.
۱. در نوزادان در ماه‌های ابتدایی تولد، کولیک (Colic): در این حالت، با گریه‌های مداوم و طولانی‌مدت نوزاد مواجه هستید. هنگام گریه، به نظر می‌رسد نوزاد از درد گریه می‌کند و منبع این درد شکم اوست. کولیک مسئله پیچیده‌ای است.
۲. درد شکم به دلیل رژیم غذایی نامناسب مادر: درد شکم نوزاد ناشی از مواد غذایی است که مادر از آن‌ها تغذیه می‌کند و از طریق شیر به نوزاد منتقل می‌شود.
۳. ناسازگاری با شیر خشک: ممکن است نوزاد شما به نوع خاصی از شیر خشک حساسیت داشته باشد، در این شرایط، بهتر است برای پیدا کردن شیر خشک مناسب فرزندتان تحقیق و بررسی کنید.
۴. گاز معده: گاز معده تقریبا شایع‌ترین علت دل‌درد است. با اطمینان می‌توان گفت تقریبا همه کودکان این دوره را پشت سر می‌گذارند. علت این مشکل بیشتر ناشی از غذاهایی است که مادر می‌‌خورد. هرچند دلایل دیگری مانند بلعیدن هوا هنگام گریه یا آروغ نزدن پس از شیر خوردن نیز باعث ایجاد گاز می‌شود.
این موارد چندان جدی نیست و نیاز به مراجعه به پزشک یا درمان‌های فوری ندارد:
۱. بیماری‌های روده: شایع‌ترین علت دردهای شکمی در کودکان آنفولانزای معده یا روده است. اگر کودک شما اسهال، استفراغ و تب دارد، مطمئن باشید دل‌درد او ناشی از یک عفونت غیرجدی است. هپاتیت A یکی دیگر از عفونت‌های ویروسی است که ممکن است باعث درد ناگهانی شکم شود.
این درد معمولا در سمت راست و بالای شکم، جایی که کبد قرار دارد، احساس می‌شود. پوست کودکان، معمولا در صورت ابتلا به این بیماری، زرد می‌شود. البته هپاتیت A بیماری نادری است و معمولا در رستوران‌ها و مدارس شیوع پیدا می‌کند. اگر کودک شما در طول تب و استفراغ به این نوع هپاتیت مبتلا شد، نگران نشوید، زیرا در حقیقت، دچار آنفولانزای معده شده است، نه هپاتیت واقعی.
۲. مسمومیت غذایی: این بیماری به معنی مسمومیت واقعی نیست و به زبان ساده، به معنای وجود برخی باکتری های مضر در غذایی است که فرزند شما خورده است. اگر کودک شما پس از یک الی هشت ساعت بعد از غذا خوردن دچار درد و گرفتگی ناگهانی شکم، اسهال و استفراغ شد، احتمالا مسموم شده است. غذاهایی که معمولا موجب مسمومیت می‌شوند عبارت‌اند از: ماهی، گوشت گاو و سس مایونز.
۳. گاز معده: در صورت بروز نکردن اسهال و استفراغ، گاز معده شایع‌ترین دلیل دل‌درد است. در این حالت، درد شکم از شدید به ضعیف تغییر می‌کند و مرتبا در سراسر شکم جابه‌جا می‌شود. کودکان بزرگ‌تر ممکن است به شما بگویند حباب‌های گازی را که در حال حرکت هستند در شکم خود احساس می‌کنند.
۴. ناراحتی معده یا سوزش معده: این مورد با مسمومیت غذایی یا وجود گاز در شکم متفاوت است. سوزش معده به زبان ساده به این معنی است که کودک شما غذایی خورده است که با او سازگار نیست و باعث تولید بیش از حد اسید معده شده است. این درد معمولا در قسمت بالای معده (قسمت فوقانی و متمایل به چپ شکم، زیر دنده‌ها) یا در قفسه سینه احساس می‌شود که از آن به عنوان سوزش معده یاد می‌شود. غذاهایی که ممکن است این مشکل را ایجاد کنند عبارت‌اند از:
۵. گرفتگی عضلات شکم: اگر فرزند شما اخیرا در یک فعالیت حرکتی و ورزشی شرکت کرده که عضلات شکم او درگیر شده باشد، ممکن است دچار گرفتگی عضله شود. این درد هنگام ایجاد فشار روی شکم شدیدتر می‌شود. درد عضلات ممکن است پس از استفراغ طولانی‌مدت نیز شدیدتر شود.
۶. گرفتگی عضلات در قاعدگی: این مسئله را در دختران نوجوان فراموش نکنید. گرفتگی عضلات حتی ممکن است قبل از شروع دوره ایجاد شود. از گرفتگی و درد زیر شکم و کمردرد می‌توان به عنوان شایع‌ترین عوارض قاعدگی نام برد. قاعدگی ممکن است از سن ۹ یا ۱۰ سالگی شروع شود. برای بهبود و درمان این درد، می‌توانید از ایپوبروفن استفاده کنید. البته باید دقت داشته باشید ایپوبروفن نیز ممکن است باعث معده‌درد شود.
۷. یبوست: یبوست اغلب ممکن است علت دردهای مزمن شکم باشد. ممکن است فرزند شما به طور ناگهانی دچار یبوست شود که نتیجه آن دل‌درد شدید است. این نوع درد ممکن است در هر قسمتی از شکم رخ دهد، اگرچه بیشتر اوقات در سمت راست و نزدیک ناف احساس می‌شود. این درد با انقباض طبیعی روده بزرگ ممکن است شدیدتر یا آرام‌تر شود.
۱. بیماری‌های روده، مسمومیت غذایی یا درد عضلات شکم: کودک خود را در وان آب گرم بنشانید، به‌آرامی شکم او را ماساژ دهید، حوله گرم یا کیسه آب جوش روی شکم او بگذارید. می‌توانید از کرم‌های مخصوص دردهای عضلانی نیز استفاده کنید.
۲. دردهای ناشی از گاز معده: شکم را برای کمک به خروج گاز ماساژ دهید. همچنین، می‌توانید به فرزند یا حتی نوزاد خود قطره‌های مخصوص بدهید. حمام آب گرم نیز ممکن است تاثیرگذار باشد.
۳. ناراحتی یا سوزش معده: به کودکان خود آنتی‌اسید (anti-acid) بدهید. نوشیدن شیر نیز ممکن است موجب کاهش سوزش معده شود.
۴. یبوست: فعالیت بدنی و تحرک داشته باشید، آب فراوان و غذاهای ملین استفاده کنید.
۵. گرفتگی عضلات در قاعدگی: ایپوبروفن. مادر در چنین شرایطی احتمالا بهترین دوست کودک است.
یبوست از زمان‌های گذشته اصلی‌ترین علت دردهای مزمن شکم بوده است. در اینجا، مواردی برای تشخیص این دردها مطرح خواهد شد:
علائم دیگری برای تشخیص یبوست وجود دارد که در ادامه گفته می‌شود:
عدم تحمل لاکتوز و حساسیت به پروتئین شیر در واقع یکسان نیستند. یکی ناتوانی در هضم قند لاکتوز است و دیگری واکنش آلرژیک بدن به پروتئین‌های شیر. اما هر دو ممکن است باعث ناراحتی معده و درد شکمی شوند. علائم این حساسیت عبارت‌اند از:
التهاب معده اصطلاح پزشکی برای ناراحتی و سوزش معده است که بر اثر تولید بیش از حد اسید معده به وجود می‌آید. زخم معده زمانی ایجاد می‌شود که لایه ضخیم مخاط، که از معده در برابر اسیدهای گوارشی محافظت می‌کند، نازک شود. کودکان بزرگ‌تر آن را به عنوان درد و سوزش در قسمت فوقانی و متمایل به چپ شکم و حتی وسط قفسه سینه توصیف می‌کنند. متاسفانه کودکان خردسال به‌سختی می‌توانند این مشکل را توصیف کنند. بنابراین، سه دلیل اصلی برای تولید بیش از حد اسید معده وجود دارد که باید از آن آگاه باشید:
برای درمان التهاب معده، باید قرص‌های آنتی‌اسید قبل از غذا مصرف شود. اما اگر این درد و سوزش بیش از دو هفته ادامه داشت، باید به پزشک مراجعه کنید.
باکتری‌ها و انگل‌های متفاوتی وجود دارد که ممکن است موجب آلودگی معده و روده شود. درد ناشی از این باکتری‌ها ممکن است در هر جایی از شکم احساس شود. بزرگ‌ترین و شایع‌ترین نشانه عفونت روده اسهال مزمن است. با آزمایش روی نمونه‌های اسهال، می‌توان این عفونت‌ها را تشخیص داد.
این اختلال‌ها در کودکان چهار تا هفت ساله مشاهده می‌شود. ممکن است آن‌ها برای جلب توجه بیشتر از درد شکم شکایت کنند. در این شرایط، احتمالا درد واقعی نیست، اما ممکن است فرزند شما برای جلب توجه بیشتر این درد را واقعی تلقی کند. این اتفاق معمولا هنگام ورود نوزاد جدید به خانواده رخ می‌دهد و موجب حسادت فرزند بزرگ‌تر می‌شود. همچنین، این اتفاق ممکن است حین شروع یک حرکت جدید مانند مدرسه رفتن، مشکل خانوادگی یا هر اتفاقی که باعث شود فرزند شما احساس نگرانی یا ناامنی کند رخ دهد.
یکی از راه‌های کنترل این شرایط این است که به فرزند خود نزدیک شوید و با گفتن جملاتی مانند «من تو رو درک می‌کنم، گاهی اوقات من هم دل‌درد دارم»، فرزند خود را تصدیق کنید و به او اطمینان دهید که به‌زودی خوب می‌شود. توجه خاصی به این رفتار آن‌ها نکنید و برای یافتن راه‌حل، به او کمک نکنید. برای مثال، نباید او را بخوابانید و شکمش را ماساژ دهید تا بهتر شود.
به جای این کارها، بهتر است وقتی فرزندتان شکایتی نمی‌کند، به او توجه بیشتری نشان دهید. این کار باعث کاهش نیاز کودک به شکایت از بی‌توجهی می‌شود. با وجود این، واقعا راهی برای تشخیص اینکه درد واقعی است یا خیر وجود ندارد. بهترین راه این است که از غریزه مادری خود استفاده کنید. البته دقت داشته باشید، نباید دردهای طولانی‌مدت را نادیده بگیرید.
اگر درد خفیف است و در روال عادی زندگی یا خواب فرزند شما مشکلی ایجاد نمی‌کند، تحمل آن برای چند روز اشکالی ندارد. اینگونه دردها معمولا پس از مدتی از بین می‌روند. اما اگر درد شدید شد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
یادداشتی از جزئیات دردهای خود تهیه کنید. پزشک معالج شما، برای تشخیص علت درد، باید اطلاعات بسیاری از بیماری شما داشته باشد. بنابراین، بهتر است دفترچه یادداشتی برای ثبت روزانه جزئیات دردهای شکمی خود داشته باشید و در آن به این سؤالات پاسخ دهید:
پاسخ این سؤالات برای پزشک بسیار ارزشمند است، بنابراین، بهتر است قبل از ملاقات با پزشک، برای این سؤالات آماده باشید.
پزشک معالج تصمیم می‌گیرد چه زمانی انجام آزمایش برای تشخیص علت درد ضروری است. بعد از معاینه و صحبت با بیمار و والدین او، احتمالا پزشک می‌تواند علت دردهای شکمی در کودکان را تشخیص دهد. اما اگر پزشک نتواند علت درد را به‌درستی تشخیص دهد، انجام آزمایش را به شما توصیه می‌کند. در این شرایط، روالی معمولی وجود دارد که معمولا پزشکان از آن پیروی می‌کنند. این آزمایش‌ها به ترتیب ارزان‌ترین، مفیدترین و راحت‌ترین انجام می‌شوند:
روابط مثبت بین والدین و فرزندان برای رشد کودکان مهم است. روابط مثبت با کودکان…
نوع تفکر شما در مورد تربیت فرزندتان، در ایجاد رابطه با آن‌ها تفاوت ایجاد می‌کند.…
دنیای دیجیتال بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما و فرزندان‌مان است. در یک دوره جامع آموزشی تلاش…
سلامت روان، بسیار فراتر از وجود برخی از اختلالات است. وقتی صحبت از سلامت روان…
توسعه تاب آوری یک سفر شخصی است و شما باید از دانشی که نسبت به…
کودکان تاب آور می‌توانند پس از تجربه شکست، بهبود یابند و به زندگی عادی خود…