خودکشی در کودکان؛ والدین به نشانه های هشدار دهنده توجه کنند

با توجه به اخبار ناراحت‌کننده و دلخراش خودکشی، ممکن است والدین بخواهند با کودک درباره افسردگی، سلامت روان  و خودکشی صحبت کنند. به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، آمار خودکشی در جهان افزایش پیدا کرده است. موضوع افسردگی و خودکشی یکی از نگرانی‌های والدین است، اما چگونه بدون اینکه به کودک آسیبی وارد شود، در این باره با آن‌ها صحبت کنید؟ در این باره تا چه حد به کودک اطلاعات دهید؟ در ادامه این مقاله کودکت، به سؤالاتی درباره خودکشی در کودکان پاسخ داده خواهد شد.

آمار خودکشی در کودکان حاکی از چیست

سن خودکشی در حال کاهش است؛ براساس گزارشی در سال ۲۰۱۶، حدود ۴۵ هزار نفر آمریکایی، در محدوده سنی ده سال یا بیشتر، بر اثر خودکشی جان باخته‌اند. براساس پژوهش دیگری که در سال ۲۰۱۸ در ۲۹ کشور انجام شد، از هر صد هزار نوجوان پانزده تا نوزده ساله، ۶/۹ نفر خودکشی موفق داشته‌اند. خودکشی جزو ده عامل اصلی مرگ در دنیاست. در ایران، این آمار میزان کمتری دارد و در هر صد هزار نفر، حدود پنج نفر خودکشی موفق دارند.

محققان نتیجه گرفته‌اند بیش از نیمی از افرادی که در اثر خودکشی جان خود را از دست داده‌اند، در زمان مرگ، شرایط روانی سالمی نداشته‌اند. مشکلات ارتباطی، سوء مصرف مواد مخدر، مشکلات جسمی، شغل، پول، استرس‌های قانونی و مشکلات مربوط به مسکن از مهم‌ترین عوامل خودکشی هستند. یکی از نگرانی‌های والدین این است که افسردگی‌های شدید و خودکشی گریبان‌گیر فرزندانشان شود.

چگونه درباره افسردگی با کودک صحبت کنید

یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از خودکشی در کودکان داشتن ارتباط خوب و صمیمی با آنها است. اگر رابطه کلامی و عاطفی خوبی با کودک داشته باشید، به راحتی می‌توانید درباره مشکلاتی مانند افسردگی، سلامت روان و خودکشی با او گفتگو کنید.

هدر سنیور مونرو، مددکار اجتماعی، در این مورد می‌گوید: «لازم نیست اطلاعات زیادی در اختیارش قرار دهید. به او بگویید افسردگی هم مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا یک بیماری است و همه ممکن است به آن مبتلا شوند، اما مهم این است کاری کنند حالشان بهتر شود.» مطمئن شوید کودک به این شناخت رسیده است که افسردگی قابل درمان است. سعی کنید او را به ایجاد عادت‌های خوب تشویق کنید. غذای خوب، خواب کافی و ورزش می‌تواند مانع بروز افسردگی شود.

بیش از اینکه گوینده باشید، شنونده باشید. اگر کودک درباره تجربیاتش صحبت کرد، با پرسیدن سؤالات بیشتر، او را به ادامه گفتگو تشویق کنید. پرسیدن سؤالاتی مانند «چه چیزی باعث شده چنین احساسی داشته باشی؟» یا « چه چیزی در این وضعیت می‌تواند کمکت کند؟» و « آیا کمکی از دست من برمی‌آید؟» می‌تواند به ادامه گفتگوی صمیمانه کمک کند. اگر جواب سؤالات را نمی‌دانید، با کودک صادق باشید و بگویید: «نمی‌دانم، اما به دنبال جواب سؤال خواهم رفت و نتیجه را به تو خواهم گفت.»

چگونه به رفع افسردگی در کودکان کمک کنید

وقتی کودک با شما صحبت می‌کند، به دقت به گفته‌هایش گوش دهید و رفتارهایش را تحت نظر بگیرید. در همه حال، حواستان به نشانه‌های هشدار‌دهنده باشد. اگر متوجه مشکلات روانی در کودک شدید، عصبانی نشوید و او را سرزنش نکنید. با مهربانی برخورد کنید، فضای امنی ایجاد کنید و از کودک بخواهید تجربیات و احساساتش را با شما در میان بگذارد. نگرانی‌هایتان را به کودک منتقل نکنید. برای کنار آمدن با هیجانات منفی، با فرد معتمد و آگاه صحبت کنید.

از کودک بخواهید با مشاور مدرسه، روانشناس یا روانپزشک صحبت کند. بهتر است قبل از بد‌تر شدن اوضاع، مشکل را حل کنید. اگر لازم است، در جلسات خانواده درمانی شرکت کنید. در چنین شرایطی، کودک احساس تنهایی نمی‌کند و از حمایت شما بهره‌مند خواهد بود.

بین کسانی که سابقه خودکشی داشته‌اند، بیش از هفتاد درصد آن‌ها دچار اختلال اضطراب بوده‌اند. اضطراب و افسردگی همراه یکدیگر هستند، به همین علت، به کودک مهارت‌های کنترل و مدیریت استرس را آموزش دهید.

راهبردهای مقابله با استرس، اضطراب و افسردگی

رفتن به طبیعت و تنفس هوای تازه و آزاد نقش مهمی در کنترل اضطراب، استرس و افسردگی دارد.

براساس مطالعه‌ای در مؤسسه جان هاپکینز، مدیتیشن، مانند دارو‌های ضد افسردگی، در درمان علائم اضطراب و افسردگی مؤثر است. مدیتیشن به افراد کمک می‌کند به جای اینکه گرفتار هیجانات منفی شوند، از فاصله دور آن‌ها را نظاره کنند. کودک را تشویق کنید به طور منظم یک فعالیت ورزشی مثل یوگا، دو یا هر ورزشی را انجام دهند که به آن علاقه دارد.

فعالیت بدنی، با تولید هورمون اندورفین، باعث ایجاد احساس شادابی در انسان خواهد شد. تغییرشکل استرس یکی دیگر از راه‌های کنترل آن است. طبق تحقیقات انجام شده، عملکرد افرادی که به استرس‌های موجود به عنوان هیجان نگاه می‌کنند نسبت به افرادی که سعی در حفظ آرامش دارند بهتر است. به کودک یادآوری کنید شکست بخش جدایی‌ناپذیر رشد و زندگی است و شرایط استرس‌زا موقعیت‌های مناسبی برای یادگیری و پیشرفت هستند.

عامل تاثیرگذار دیگر خواب است. کم‌خوابی به شدت بر سلامت روان اثر می‌گذارد. طبق تحقیقات انجام شده، نوجوانانی که خواب کافی ندارند احساس اضطراب و افسردگی بیشتری دارند. هر یک ساعتی که از خواب یک نوجوان کم می‌شود، احساس غم و ناامیدی در او ۳۸ درصد افزایش پیدا می‌کند و اقدام برای خودکشی نیز ۵۸ درصد بیشتر می‌شود.

ارتباط مستقیم و تنگاتنگی بین تغذیه کودک و سلامت روان وجود دارد، به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان که مغز و جسمشان در حال رشد است.

منابع:

خلاصه سالنامه آماری ۱۳۹۶

Roh, B. R., Jung, E. H., & Hong, H. J. (2018). A comparative study of suicide rates among 10–19-year-olds in 29 OECD countries. Psychiatry investigation, 15(4), 376