آشنایی با رویکرد آموزشی والدورف

 در دنیای ‌مملو از اطلاعات قرن حاضر، یافتن دیدگاه و راه درست برای تربیت فرزند یکی از سخت‌ترین انتخاب‌هاست. از روشی به روش دیگر رفتن یا متفاوت بودن روش تربیتی والدین با مهدکودک و مدرسه، هر یک به نحوی، باعث آشفتگی کودک می‌شود. اینکه والدین، که مرجع امن کودک هستند، در راهی تاریک قدم بردارند و به سمتی کشیده شوند که یا زرق و برق بیشتری دارد یا مد به آن روی آورده، اتفاق ناخوشایندی است که این روزها زیاد دیده می‌شود. پیش از هر چیز، ذکر این نکته مفید است که لزوما هر دیدگاه یا روشی که کارشناسان آن را تایید کرده باشند برای کودک شما مفید نخواهد بود. والدین باید، با توجه به شناختی که از خود و کودکشان دارند، مناسب‌ترین راه را برای شخصیت منحصربه‌فرد کودک خود پیدا کنند. بنابراین، قدم اول در انتخاب مسیر آشنایی با اصلی‌ترین روش‌های تربیتی است. در این مقاله و مقالات بعدی در سایت کودکت، به معرفی یکی از مؤثرترین دیدگاه‌های تعلیم و تربیت به نام رویکرد والدورف پرداخته می‌شود که در آن، بیش از هر چیز، به صلح و آرامش توجه شده است.

تاریخچه والدورف

در آغاز انقلاب آلمان، در سال ۱۹۱۸، ردولف اشتاینر سخنرانی‌های بسیاری درباره «هسته اصلی دغدغه‌های اجتماعی» ایراد می‌کرد. برای او، این مسائل ارتباطی جدانشدنی با تعلیم و تربیت داشت. علاوه بر این، در سخنرانی‌هایش، برابری و برادری در زندگی اجتماعی و حقوقی همواره جایگاه ویژه‌ای داشت. در یکی از این سخنرانی‌ها، که در کارخانه سیگارسازی «والدورف-آستوریا» برگزار شد، کارگران به قدری از حرف‌های اشتاینر به وجد آمده بودند که مصمم و خودجوش خواهان عملی کردن ایده‌های او شدند.

اینگونه بود که در سال ۱۹۱۹، با درخواست رئیس کارخانه، امیل مولت، اولین مدرسه اشتاینر با نام همان کارخانه (والدورف) برای فرزندان کارگران کارخانه در شهر اشتوتگارت تاسیس شد. این مدرسه اولین مدرسه‌ای بود که حق برابر برای همه کودکان قائل می‌شد.

اشتاینر و مولت اولین مربیان و معلمان خود را پیدا کردند تا به کمک آن‌ها، طرح آموزشی جدیدی را پایه‌گذاری کنند که براساس اندیشه‌های «آنتروپوزوفی» اشتاینر بود. از آنجا که اشتاینر و گروهش کار پرورش مربیان را به صورت موازی با کار مدرسه جلو می‌بردند، در همین مدرسه، اولین دوره تربیت مربی برگزار شد. علاوه بر این، اشتاینر همزمان در آلمان، سوئیس، اتریش، هلند و انگلستان به سخنرانی می‌پرداخت. همین امر به‌مرور باعث بازگشایی مدارس والدورف در این کشورها شد.

نکته قابل‌توجه این بود که اگرچه والدورف در ابتدا جزو مدارس رسمی سیستم آموزشی آن‌ها نبود، اما به‌سرعت از آن استقبال شد، به طوری که حتی باعث تغییر در نظام آموزش و پرورش این کشورها شد. از جمله این تغییرات می‌توان به «نابودی سیستم کارنامه‌ای و گزینش کودکان» و نیز «ورود هنر و کارهای دستی به برنامه درسی» اشاره کرد.

از دلایل اصلی ورود والدورف به نقاط دیگر ادامه آموزش، بازآموزی و تبادل تجربه میان مربیان و معلمان بود. نشست‌های همیشگی میان معلمان و اصلاح روش‌ها، با توجه به بازخورد کودک، باعث آن شده بود که معلمان به پژوهشگرانی تبدیل شوند که همواره برای بهتر شدن روش‌ها تلاش می‌کنند، جزئیات را به‌دقت بررسی می‌کنند و همواره در حال پیشرفت هستند.

شعار علم آموزش و پرورش در نگاه والدورف:

با تخیلاتت همه جا را فتح کن.

شجاعت حقیقت را داشته باش.

احساساتت را برای مسئولیت‌پذیری برانگیخته کن.

ردولف اشتاینر

نقش مربی در تعلیم و تربیت والدورف

وظیفه اصلی مربی والدورف پیدا کردن توانایی کودک، رشد و تکامل آن تا رسیدن کودک به مرحله «شناخت از خود» است. به بیانی دیگر، حمایت از «شکوفایی آزادانه منحصربه‌فرد هر کودک»، با بیشترین توان و بهترین راه ممکن، که اشتاینر آن را تولد دوباره هر کودک می‌داند. در این عبارت، «آزادانه» به معنای تاثیر نپذیرفتن از عوامل خارجی است. اشتاینر، برخلاف نظریه‌های ماتریالیسم، تصویری کامل از انسان ارائه می‌کند که شامل روح، جسم و روان است. او معتقد است کودک همچون معمایی است که با نیروی پرورشی که خداوند درونش قرار داده حل می‌شود و اگر در آزادی و عشق قرار گیرد، قادر است به‌تنهایی به صورت غریزی رشد کند و پرورش یابد. او همچنین سه اصل طلایی را برای تعلیم و تربیت کودک، به عنوان نظام فکری والدورف، بیان می‌کند:

• با کودک با احترام برخورد کنید؛
• او را در آزادی قرار دهید؛
• با عشق تربیتش کنید.

این نظام فکری انسانی باعث شده است امروزه والدورف فراگیرترین نظام آموزشی در دنیا باشد. در مقاله‌های بعدی، با این سیستم آموزشی و جزئیات آن بیشتر آشنا خواهید شد.

بیشتر بخوانید: پنج روش موثر برای تقویت مهارت های فرزندپروری

مقاله تالیفی: عاطفه رضوان منش