بارداری به احتمال زیاد از شگفت‌انگیزترین دوران زندگی یک زن است. زن در این دوران بیشترین مراقبت را نسبت به سلامتی، تغذیه، سبک زندگی و مسائل اطراف خود به عمل می‌آورد و همینطور توسط اطرافیان تحت مراقبت و توجه قرار می‌گیرد. هرچند که بارداری سهم خود را در ایجاد ناراحتی‌های جسمی در زنان دارد و بیمار بودن در این دوره می‌تواند احساس خستگی و مرارت شدید در وجود شما به جای بگذارد. اقدامات احتیاطی جهت پیشگیری از ابتلای زن باردار به عفونت و انواع بیماری خطرناک بارداری باید انجام بگیرند. مقاله کنونی به شما برای شناخت بهتر این بیماری‌ها و را‌ه‌های پیشگیری از آن‌ها کمک خواهد کرد.
بدن انسان دارای یک سازوکار دفاعی طبیعی است که آن را در مقابل حملات باکتری‌ها و ویروس‌ها محافظت می‌کند. بدن پادتن‌ها را برای مبارزه با این عوامل بیماری‌زا تولید می‌کند اما گاهی اوقات بدن در تولید پادتن کافی علیه بیماری‌ها ناموفق است که این امر ما را مستعد ابتلا به عفونت و بیماری می‌کند.
بیماری‌های دوران بارداری عمدتا به این دلیل ایجاد می‌شوند که مصونیت زن باردار در مقابل بیماری‌ها پایین است و در نتیجه راحت به انواع عفونت و بیماری خطرناک بارداری مبتلا می‌شود. در دوران بارداری سیستم ایمنی بدن خود را وقف حفاظت از مادر و همینطور جنین او می‌کند. برخی از قسمت‌های این سازوکار دفاعی تقویت شده و بخش‌های دیگری از آن تضعیف می‌شوند تا عملکرد سیستم ایمنی بدن متعادل شود. هرچند خود مادر نیز دچار مجموعه‌ای از تغییرات هورمونی و جسمی می‌شود که او را به مراتب بیشتر از قبل مستعد ابتلا به عفونت و بیماری خطرناک بارداری می‌کند. بدن زن در طول لقاح، بارداری و زایمان در معرض بیماری‌های فراوانی است. حفظ سبک زندگی سالم در طول دوران بارداری برای تضمین سلامتی خود و نوزاد امر مهمی است.
عفونت‌هایی که در دوران بارداری شیوع پیدا می‌کنند پیچیده هستند زیرا نه تنها مادر بلکه در برخی موارد جنین را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند. بنابراین آگاهی از انواع بیماری خطرناک بارداری حیاتی است و درمان به موقع این بیماری‌ها می‌تواند جان زن باردار را نجات دهد. در ادامه تعدادی بیماری خطرناک دوران بارداری آورده شده است که باید خود و نوزادتان را در مقابلشان محافظت کنید.
ویروس هپاتیت بی، کبد را درگیر کرده و سبب تجمع سموم در بدن می‌شود. زن باردار در نخستین معاینه قبل از زایمان تحت آزمایش بیماری هپاتیت بی قرار می‌گیرد. زنان باردار ممکن است هیچ علائمی از وجود این بیماری در بدن خود نشان ندهند اما می‌توانند ویروس را هنگام زایمان به نوزاد منتقل کنند.
این ویروس خطرناک از طریق روابط زناشویی محافظت نشده یا حتی تماس مستقیم با خون آلوده منتشر می‌شود. آزمایش هپاتیت بی برای انجام اقدامات احتیاطی در طول زایمان و بعد از آن ضروری است تا نوزاد متولد شده را از مبتلا شدن به ویروس محافظت کنیم.
علائم ابتلا به این بیماری عبارتند از درد شکمی، استفراغ، یرقان، درد در سراسر بدن و از دست دادن اشتها.
اگر نتیجه آزمایش شما منفی بود واکسن هپاتیت بی به شما تزریق می‌شود که بهتر است در طول بارداری این واکسن دریافت شود. به علاوه نوزاد شما نیز ۱۲ ماه بعد از تولد و در حدود سن ۱ سالگی واکسن هپاتیت بی را دریافت خواهد کرد. برخی از نوزادان که بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند هنگام به دنیا آمدن نیاز به یک دوز از داروی ایمونوگلوبین (immunoglobin) یا همان (HBIG) پیدا می‌کنند.
ویروس هپاتیت سی نیز کبد را درگیر می‌کند. اگرچه ممکن است شخص مبتلا هیچ علائمی از خود نشان ندهد اما حالت تهوع نشانه‌ای از وجود این بیماری است که معمولا در اوایل بارداری بین تمام زنان باردار شایع است و بنابراین تشخیص ویروس هپاتیت سی را با مشکل مواجه می‌کند. ویروس این بیماری از طریق تزریق خون، تماس مستقیم با خون آلوده یا از طریق وسایل درمانی و دندانپزشکی در مکان‌هایی منتقل می‌شود که بیماران آلوده معاینه شده باشند. این بیماری خطرناک بارداری می تواند هنگام زایمان از مادر آلوده به نوزاد منتقل شود.
عفونت مجاری ادراری یا UTI عفونتی است که توسط یک نوع باکتری ایجاد می‌شود که از طریق پوست، مقعد یا اندام جنسی زنانه وارد دستگاه ادراری بدن می‌شود. این عفونت می‌تواند مثانه را (به شکل التهاب مثانه) و کلیه‌ها را (به شکل تورم کلیوی) درگیر کند یا به صورت asymptomatic bacteriuria (یعنی باکتری بدون علائم مجاری ادراری) حضور داشته باشد. تورم کلیوی و باکتری بدون علائم مجاری ادراری می‌توانند سبب زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس شوند.
مشخصه‌های وجود عفونت مجاری ادراری درد یا احساس سوزش در حین ادرار کردن، ادرار کدر و بدبو یا وجود خون در ادرار و تکرر ادراری حتی زمانی که مثانه خالی است و درد زیر شکم در نزدیکی مثانه است.
نوشیدن مایعات فراوان، ادرار کردن به موقع و عدم نگهداری آن در مثانه، حفظ بهداشت ناحیه و شستشوی محل خروج ادرار بعد از استفاده از دستشویی از جمله کارهایی است که می‌توان برای پیشگیری از ابتلا به این عفونت انجام داد. درمان این بیماری خطرناک بارداری با استفاده از دوزهای پایین آنتی‌بیوتیک تجویز شده توسط پزشک انجام می‌شود.
عامل مولد عفونت‌های قارچی اندام جنسی زنانه، افزایش سطح هورمون‌های استروژن (estrogen) و پروژسترون (progesterone) در زنان است. این افزایش هورمونی سبب سوزش در ناحیه اندام جنسی زنانه شده و مشخصه آن نیز وجود ترشحات زرد رنگ مایل به سفید است. پزشکان معمولا استفاده از یک پماد مخصوص را برای درمان این بیماری تجویز می‌کنند.
زنان باردار به میزان بالایی در معرض ابتلا به بیماری‌های منتقل شده از طریق روابط زناشویی یا (STDs) هستند که معمولا علائم تعریف شده‌ای هم ندارند. نوع شایع تر این بیماری خطرناک بارداری عفونت کلامیدیا (Chlamydia) است. نوزادان مادران مبتلا به بیماری‌های منتقل شده از طریق روابط زناشویی مستعد کم وزنی و نارسی هنگام تولد هستند. مادر نیز ممکن است در معرض خطر خونریزی پیش از موعد زهدان، زایمان زودرس یا سقط جنین قرار بگیرد. احتمال انتقال این عفونت به نوزاد در طول زایمان نیز بسیار بالا است که می‌توان آن را به‌موقع با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان کرد.
اگر قبلا به بیماری آبله مرغان دچار شده‌اید یا واکسن این بیماری را دریافت کرده‌اید پس به احتمال زیاد مجددا به این بیماری مبتلا نخواهید شد. برای احتیاط بیشتر یک آزمایش خون روی شما انجام می‌شود تا مصون بودنتان در مقابل بیماری آبله مرغان بررسی شود. هرچند اگر شما در سه‌ماهه نخست یا دوم بارداری مبتلا به آبله مرغان شوید، خطر ابتلای نوزادتان به سندروم مسری آبله مرغان وجود خواهد داشت. مشخصه‌های این بیماری خطرناک بارداری بروز ناتوانی‌های جسمی و ذهنی در نوزاد است.
از سونوگرافی برای بررسی وجود هرگونه نقص و مشکل در نوزاد استفاده می‌شود. اگر هنگام ابتلا به آبله مرغان در سه‌ماهه سوم بارداری خود هستید پس این از خوش‌شانسی شما است زیرا پادتن‌ها از طریق جفت جنین (بند ناف) وارد بدن نوزاد می‌شوند و خطر ابتلای نوزاد را به عفونت کاهش می‌دهند.
مشخصه بیماری آبله‌مرغان تب خفیف و به دنبال آن پیدا شدن جوش‌های قرمز‌رنگ در سراسر بدن است. در صورت مشاهده علائم این بیماری خطرناک بارداری به سرعت با پزشک خود مشورت کنید تا درمان مناسب روی شما انجام گیرد.
ابتلا به سرخک یا سرخجه در ۴ ماه نخست بارداری می‌تواند سبب صدمات جدی به نوزاد شود که این صدمات شامل مشکلات مغزی و قلبی، از دست دادن شنوایی و آب مروارید چشمی است، این بیماری حتی می‌تواند منجر به سقط جنین شود.
علائم بیماری سرخک وسرخجه شامل آنفولانزای خفیف، تب، راش پوستی صورتی مایل به قرمز، تورم غدد لنفاوی، چشمان قرمز و مفاصل دردناک است. در صورت مشکوک بودن به وجود بیماری هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. اگرچه آزمایشات غربالگری درماه چهارم بارداری برای تشخیص این ویروس انجام می‌شود اما بهترین کار این است که تمام معاینات لازم قبل از تشخیص لزوم دریافت واکسن بیماری انجام بگیرد.
استرپتوکوکوس گروه بی یک عفونت کشنده در نوزادان تازه متولد شده است که می‌تواند تاثیرات مخربی روی مادر نیز داشته باشد. استرپتوکوک گروه بی می‌تواند در دوران بارداری سبب ایجاد عفونت مثانه‌ای، مرده به دنیا آمدن نوزاد یا تورم زهدان شود (یک اختلال دردناک که درآن بافت دیواره زهدان که معمولا درونی رشد می‌کند به سمت بیرون از زهدان رشد کند). اکثر اوقات هیچ نوع علامتی در فرد مبتلا دیده نمی‌شود و در نتیجه انجام یک آزمایش غربالگری در حدود ۳۵ الی ۳۷ هفتگی بارداری ضروری است. احتمال ابتلای نوزاد به این بیماری خطرناک بارداری در مواردی که کیسه آب جنین زودتر از موعد پاره شود، مادر در طول زایمان تب داشته باشد یا درحالت وضع حمل پیش از موعد بالاتر خواهد رفت. برای پیشگیری از این بیماری آنتی‌بیوتیک تجویز می شود.
عفونت باکتریایی واژن ناشی از عدم تعادل در میزان باکتری‌های فعال در واژن است. وقتی سطح لاکتوباسیل (lactobacilli) که یک باکتری ضروری برای زهدان است پایین می‌آید، این عفونت بروز پیدا می‌کند و منجر به تولد نوزاد نارس، زایمان زودرس یا سقط جنین در سه‌ماهه دوم بارداری می‌شود.
خارج شدن هرگونه ترشح خاکستری یا سفید بدبو از واژن، به ویژه بعد از روابط زناشویی و احساس سوزش هنگام ادرار کردن ممکن است نشانه‌ای دال بر وجود این بیماری خطرناک بارداری باشد. این بیماری را می‌توان با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های بی ضرر درمان کرد. از استفاده از محصولاتی که سبب به هم خوردن تعادل باکتریایی زهدان می‌شوند مانند اسپری‌های ضدعفونی کننده واژن باید خودداری شود. در دوره درمان بیماری توصیه‌های پزشک خود را دنبال کنید.
برخی از عفونت‌های ویروسی که زنان باردار و نوزادان آن‌ها را مبتلا می‌کنند عبارتند از توکسوپلاسموسیس (Toxoplasmosis) یا عفونت‌های انگلی، سرخجه، سیتومگالوویروس (Cytomegalovirus ) یا به اختصار CMV، تبخال، ویروس واریسلا زوستر یا به اختصار (VZV)، ویروس غرب نیل (West Nile Virus)، ویروس سرخک، آنتروویروس (enterovirus)، آدنوویروس (adenovirus)، ایدز یا به اختصار HIV و ویروس زیکا (Zika).
این ویروس‌ها می‌توانند از طریق جفت جنین یا همان بند ناف، خون و ترشحات واژن، در طول زایمان یا شیردهی از مادر به نوزاد منتقل شوند. این ویروس‌ها ممکن است سبب بروز مشکلات مادرزادی در نوزادان، مرده به دنیا آمدن نوزادان یا حتی مرگ مادر شوند. برخی از این بیماری‌ها به طور مفصل در این مقاله مورد بحث قرار گرفته اند.
عامل ایجاد کننده بیماری پنجم ویروسی به نام پاراویروس یا B19V است. این بیماری معمولا در کودکان کم سن و سال رخ می‌دهد و مشخصه آن پدید آمدن راش‌های پوستی روی گونه‌های کودک است که به همین دلیل این بیماری را «بیماری گونه‌های سیلی خورده» نیز می‌نامند. سایرعلائم این بیماری شامل آبریزش بینی، آنفولانزا و خارش است. این بیماری در افراد عادی خطر زیادی ندارد اما در افرادی که دارای نوعی عدم تعادل در تعداد گلبول‌های قرمز خون هستند می‌تواند کشنده باشد زیرا از تولید گلبول‌های قرمز خون ممانعت می‌کند. عفونت از طریق بزاق دهان و ترشحات بینی پخش می‌شود. این یک بیماری خطرناک بارداری است که می‌تواند سبب مرده به دنیا آمدن نوزاد، سقط جنین، مشکلات قلبی و عروقی در جنین بزرگ‌تر از ۸ هفته و کم خونی یا آنمی (anaemia) شدید در او شود.
اگر مادر در سه‌ماهه دوم بارداری مبتلا شود ممکن است شرایطی به نام hydrops برایش پیش آید که به معنی تجمع مایعات در زیر بافت‌های بدن است. اگر درطول بارداری به این بیماری مبتلا شود، با استفاده از سونوگرافی میزان مایعات بدن جنین مورد بررسی قرار می‌گیرد.
این یک نوع عفونت ویروسی ناشی از گزش پشه است که می‌تواند در طول زایمان به نوزاد منتقل شود. مشخصه‌های چیکونگونیا در افراد بزرگسال تورم مفاصل، سردرد یا درد مفاصل است. این عفونت که تقریبا یک بیماری خطرناک بارداری هم محسوب می‌شود سبب بروز مشکلات تغذیه‌ای، مشکلات پوستی و تب در نوزادان تازه متولد شده می‌شود. از آنجایی که هیچ نوع درمانی برای این بیماری وجود ندارد در نتیجه نوشیدن مایعات فراوان و استراحت کافی می تواند به تسکین علائم بیماری کمک کند.
سیتومگالوویروس یا به اختصار (CMV) از جمله ویروس‌های تبخالی طنابی هستند و از طریق تماس با مایعات و ترشحات بدن پخش می‌شوند. کودکان هنگام تولد ممکن است دچار سیتومگالوویروس شوند و نشانه‌هایی مانند سرکوچک غیرعادی، سیستم عصبی غیرعادی، طحال و کبد متورم و یرقان از خود بروز دهند. برخی از نوزادان در اثر این بیماری خطرناک بارداری مرده به دنیا می‌آیند و عده‌ای هم دچار مشکلات جدی بینایی، شنوایی وعصبی می‌شوند. حفظ بهداشت مناسب بدن به پیشگیری از این عفونت کمک می‌کند و اگر زن در دوران بارداری به این عفونت مبتلا شد با استفاده از سونوگرافی سلامت جنین مورد بررسی قرار می‌گیرد.
یکی دیگر از عفونت‌های ویروسی ناشی از گزش پشه تب دنگی است که سبب زایمان زودرس، نوزاد نارس و مرده به دنیا آمدن نوزاد می‌شود اگر که در طول زایمان به کودک منتقل شده باشد. با این توصیفات می‌توان تب دنگی را در زمره بیماری خطرناک بارداری به حساب آورد. برخی علائم تب دنگی شامل تب شدید، سردرد شدید، درد مفاصل، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها وخونریزی خفیف از بینی یا لثه‌ها است. برای پیشگیری از این بیماری یک مادر باردار باید اقدامات احتیاطی را برای دور ماندن از پشه‌ها که حامل این بیماری هستند به کار بگیرد.
ویروس نقص سیستم ایمنی بدن انسان یا (HIV) سیستم ایمنی بدن شخص مبتلا را درگیر می‌کند. یک آزمایش غربالگری محرمانه به عنوان بخشی از معاینات قبل از زایمان روی زن باردار انجام می‌شود و سپس پزشک توصیه‌های لازم را به او می کند. اوج فعالیت این ویروس ابتلا به بیماری سندروم اکتسابی نقص سیستم ایمنی (AIDS) است، حالتی که نتیجه آزمایش بیمار مثبت بودن وجود ویروس ایدز را ثابت کند. مادر باردار ممکن است این ویروس را در طول بارداری، زایمان یا حتی حین شیردهی به نوزاد منتقل کند. نوزاد به دنیا آمده از یک مادر حامل ویروس ایدز هنگام تولد تحت یک آزمایش غربالگری قرار می‌گیرد. این یک بیماری کشنده است و در نتیجه اقدامات احتیاطی به موقعی را باید در صورت ابتلای مادر به این ویروس در دوران بارداری اتخاذ کرد تا نوزاد سالمی به دنیا بیاورد.
تبخال ناحیه تناسلی توسط ویروس هرپس سیمپلکس (herpes simplex) ایجاد می‌شود که از طریق روابط زناشویی با شخصی که مبتلا به تاول‌های تبخالی یا تبخال دهانی است منتقل می‌شود. علائم این بیماری وجود تاول‌های قرمز در ناحیه تناسلی زنانه یا زهدان است که بعدها تبدیل به جوش‌های آبله شکل شده و با ترکیدن این جوش‌ها جراحات دردناکی در این نواحی به وجود می‌آید. در اوایل بارداری می‌توان تبخال را درمان کرد اما در مراحل آخر و نزدیک وضع حمل عمل سزارین روی مادر انجام می‌شود تا جلوی سرایت عفونت به نوزاد تازه متولد شده را بگیرند.
باکتری لیستریوسیس از طریق غذای آلوده به باکتری‌های لیستریا مونوسیتوژنز (Listeria monocytogenes) به بدن انسان منتقل می‌شود. اگرچه این بیماری نادراست اما می‌تواند افرادی با سیستم ایمنی ضعیف را مبتلا کند و بنابراین یک بیماری خطرناک بارداری است که زنان باردار بیشتر از همه در معرض ابتلا به آن قرار دارند. این باکتری می‌تواند مایع درون کیسه جنین و بند ناف را آلوده کند و سبب مرده به دنیا آمدن نوزاد یا وضع حمل زودرس شود.
این بیماری توسط انگلی به نام توکسوپلاسما گوندی (Toxoplasma gondii) ایجاد شده و با نزدیک شدن به پایان دوران بارداری خطر انتقال این عفونت از مادر به جنین افزایش می‌یابد، هرچند شدت این بیماری خطرناک بارداری در صورت انتقال در سه‌ماهه نخست بارداری بیشتر است. این انگل از طریق خوردن گوشت یا غذای ناپخته، دست زدن به خاک آلوده یا ترشحات بدن گربه انتقال پیدا می‌کند. این انگل به هیچ وسیله‌ای از شخصی به شخص دیگر منتقل نمی‌شود بلکه تنها از مادر به فرزند در طول زایمان یا پیوند اعضا یا تزریق خون آلوده قابل انتقال است.
تریکومونیاز یا تریک (trich) توسط یک انگل میکروسکوپی ایجاد می‌شود که از طریق ترشحات بدن بیمار به بدن فرد میزبان منتقل می‌شود و با زایمان زودرس و پاره شدن پیش از موعد کیسه آب جنین در ارتباط است، بنابراین این بیماری انگلی نیز یک بیماری خطرناک بارداری محسوب می‌شود. این انگل سبب قرمز شدن و خارش محیط واژن و خارج شدن ترشحات بدبوی کف مانند مایل به رنگ سبز یا زرد از آن می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌ها جهت پیشگیری از انتقال این عفونت به نوزادان تازه متولد شده تجویز می‌شوند.
ویروس زیکا هم از طریق گزش پشه و هم از طریق روابط زناشویی قابل انتقال است. در طول بارداری این ویروس سبب بروزمیکروسفالی (microcephaly) یا سر کوچک‌تر از اندازه عادی در نوزادان می‌شود و در نتیجه می‌توان آن را یک بیماری خطرناک بارداری قلمداد کرد. در سال‌های بعد این ویروس می‌تواند سبب بروز نقص‌های بینایی، شنوایی و تکلمی، رشد کم‌تر از حالت عادی و حتی تشنج‌های ناگهانی در کودک شود. بهترین روش برای جلوگیری از ابتلا به ویروس زیکا عدم مسافرت به مکان‌هایی است که این ویروس در آن‌ها شایع است.
توکسوپلاسموسیس یک نوع عفونت انگلی است که از طریق تماس با ترشحات گربه به وجود می‌آید. به طور مشابه عفونت کلامیدیا پسی‌تاسی (Chlamydia psittaci) یک نوع ویروس زیستی در بدن گوسفند و بره است که گفته می‌شود سبب سقط جنین در زنان باردار می‌شود و بنابراین یک بیماری خطرناک بارداری است. بدن گوسفند و بره همچنین حامل توکسوپلاسما (toxoplasma) است. از دوشیدن شیر و دست زدن به بره تازه متولد شده باید خودداری کرد. خوک‌ها منبع ویروس هپاتیت ای (Hepatitis E) هستند و تماس با خوک یا مدفوع خوک در دوران بارداری بسیارخطرناک است.
درمان‌های اولیه و اقدامات احتیاطی در دوران بارداری جهت اطمینان یافتن از تولد نوزادی سالم الزامی است. زنی که در آستانه مادر شدن است باید اقدامات احتیاطی زیر را دنبال کنید:
ممکن است همیشه هم متوجه وجود عفونت در بدن خود نشوید، در نتیجه لازم است که حتی به کوچک‌ترین تغییرات ایجاد شده در بدنتان اهمیت بدهید و در این صورت است که می‌توانید بهترین مراقبت را از این موجود باارزش ساکن در بطن خود به عمل آورید. آماده پذیرش نقش مادری و تمام موهبت‌های کوچکی باشید که این نقش برایتان به ارمغان می‌آورد.
روابط مثبت بین والدین و فرزندان برای رشد کودکان مهم است. روابط مثبت با کودکان…
نوع تفکر شما در مورد تربیت فرزندتان، در ایجاد رابطه با آن‌ها تفاوت ایجاد می‌کند.…
دنیای دیجیتال بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما و فرزندان‌مان است. در یک دوره جامع آموزشی تلاش…
سلامت روان، بسیار فراتر از وجود برخی از اختلالات است. وقتی صحبت از سلامت روان…
توسعه تاب آوری یک سفر شخصی است و شما باید از دانشی که نسبت به…
کودکان تاب آور می‌توانند پس از تجربه شکست، بهبود یابند و به زندگی عادی خود…