در مقام مادر یا پدر، احتمالا چنین موقعیتی را تجربه کرده‌اید که با فرزندتان برای گردش، غذا خوردن یا خرید بیرون رفته باشید و کودکتان نیاز پیدا کرده باشد خیلی سریع به دستشویی برود. از بد روزگار، این اتفاق معمولا زمانی می‌افتد که در نزدیکی‌تان سرویس بهداشتی وجود ندارد و شرایط هم برای شما و هم برای کودکتان کاملا پیچیده می‌شود. اغلب افراد در این وضعیت کودک را به این دلیل که پیش از خروج از خانه دستشویی نرفته سرزنش می‌کنند. گاهی اوقات والدین با این اتفاق به صورت یک عادت رفتاری بد در کودک برخورد می‌شود. اما داشتن درک بهتری از آنچه درون کودک رخ می‌دهد به مدیریت بهتر چنین اتفاقاتی کمک می‌کند. در ادامه این مقاله، به این موضوع، علت تکرر ادرار در کودکان و راه‌های درمان آن پرداخته خواهد شد.
با عبور از سه سالگی، فرزند شما تقریبا 12 بار در روز ادرار می‌کند. با بزرگ‌تر شدن کودک و رشد مثانه‌اش، او بین 4 تا 6 بار در روز ادرار می‌کند. ظرفیت مثانه کودکان زیر دو سال حدود 4 اونس (113 گرم) است. در کودکان بالای دو سال، این ظرفیت را می‌توان با تقسیم سن آنها به دو و اضافه کردن 6 به دست آورد. برای مثال، مثانه کودکی 8 ساله معمولا می‌تواند 10 اونس (283 گرم) ادرار را در خود نگه دارد.
ادرار کردن در شلوار و لباس زیر، در کودکان زیر سه سال، کاملا شایع است. با رسیدن به سه سالگی، بسیاری از کودکان قادرند مثانه خود را بهتر کنترل کنند. با این حال، سن این کنترل ممکن است باز هم در بعضی از آنها متغیر باشد. تکرر ادرار معمولا تا 5 یا 6 سالگی در کودکان تشخیص داده نمی‌شود. با رسیدن به 5 سالگی، بیش از 90% کودکان این توانایی را دارند که ادرار خود را در طول روز کنترل کنند.
مثانه بیش‌فعال یا پرکاری مثانه نوعی اختلال ادراری است که در آن ادرار فرد بدون اختیار او خارج می‌شود. کودکان معمولا به صورت مکرر ادرار می‌کنند. از آنجا که آنها کنترل زیادی بر دستگاه ادراری خود ندارند، ممکن است نتوانند خود را به‌موقع به دستشویی برسانند. از سوی دیگر، مثانه کودک معمولا بسیار کوچک است و نمی‌تواند مقدار ادراری به اندازه یک بزرگسال را در خود نگه دارد. به همین دلیل، تکرر ادرار در کودکان بسیار شایع است و لزوما علامت وجود مشکل ادراری نیست. کودک شما ممکن است در دفعات یا حجم بیشتری ادرار کند، تنها به این دلیل ساده که نوشیدنی زیادی نوشیده، اضطراب دارد یا به این کار عادت کرده است.
گرچه بی‌اختیاری ادرار مشکل شایعی در کودکان است، اما بزرگسالان را نیز درگیر می‌کند. خانم‌هایی که تازه زایمان کرده‌اند و مشکل بی‌اختیاری یا نشت ادرار را تجربه می‌کنند، معمولا در شرایط مشابهی با این کودکان قرار می‌گیرند. توجه داشته باشید که پرکاری مثانه یا تکرر ادرار نباید با شب‌ادراری اشتباه گرفته شود، چراکه شب‌ادراری به دلایل کاملا متفاوتی رخ می‌دهد. در علم پزشکی، به تکرر ادرار، پولاکوریا هم گفته می‌شود.
اگر کودک شما دچار تکرر ادرار شده است و هیچ کنترلی بر خروج ادرار از مثانه خود ندارد، اولین و بهترین قدم برای یافتن علت تکرر ادرار در کودکان مشورت با پزشک خواهد بود.
مهم‌ترین نشانه وجود تکرر ادرار در کودک آن است که او تقریبا 10 تا 30 بار در روز ادرار می‌کند و هر بار مقدار بسیار کمی ادرار از او خارج می‌شود. این مشکل معمولا در کودکان 3 تا 8 ساله اتفاق می‌افتد.
گرچه هیچ سند محکمی برای تایید این ادعا وجود ندارد، اما بسیاری از متخصصان اعتقاد دارند که مسائل روانی، مانند استرس، نقش مهمی در بروز این مشکل دارند. به هر حال، علت ادرار زیاد در کودکان ممکن است متفاوت باشد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود:
یکی از مهم‌ترین علت‌های تکرر ادرار وجود عفونت در دستگاه و مجاری ادراری است. تکرر ادرار، در صورتی که با درد و سوزش هنگام ادرار همراه باشد، احتمال وجود عفونت در مجاری ادراری را تقویت می‌کند. یکی از راه‌های جلوگیری از بروز عفونت دستگاه ادراری شستن صحیح کودک بعد از خروج مدفوع است. به این منظور، باید محل خروج ادرار و مدفوع از جلو به عقب شسته شود. این اقدام، به‌خصوص در دختربچه‌ها، مانع از ورود عفونت از روده به دستگاه ادراری می‌شود.
وجود مقادیر ناکافی هورمون ضد ادرار، که خروج ادرار را کنترل می‌کند، ممکن است باعث بروز بیماری دیابت بی‌مزه شود. غیر از تکرر ادرار، کودکانی که به دیابت بی‌مزه دچارند، معمولا از عطش و تشنگی چاره‌ناپذیر نیز رنج می‌برند. آنها ممکن است علائمی مانند کم‌آبی بدن، رشد ضعیف و بی‌اشتهایی را نیز نشان دهند.
مصرف زیاد نوشیدنی‌های کافئین‌دار ممکن است به تکرر ادرار یا پرکاری مثانه منجر شود. همچنین زیاده‌روی در خوردن غذاهایی مانند شکلات، غذاهای تند و میوه‌های حاوی اسید سیتریک ممکن است فعالیت مثانه را تشدید کند.
بعضی کودکان عادت دارند خیلی دیر به دستشویی بروند. در نتیجه، تعداد دفعات ادرار کردن آنها کاهش می‌یابد اما مقدار ادرار در مثانه‌شان افزایش پیدا می‌کند. در این کودکان، ماهیچه اسفنکتر که خروج ادرار را کنترل می‌کند، برای کاهش فشار بر مثانه، باید فعالیت زیادی داشته باشد. همین موضوع ممکن است باعث بروز تکرر ادرار در این کودکان شود.
پرکاری مثانه یا تکرر ادرار در کودکان معمولا با علائم زیر همراه است:
به محض اینکه هر کدام از علائم گفته‌شده در کودک مشاهده شد، پزشک چند آزمایش انجام خواهد داد. با این آزمایش‌ها او تشخیص می‌دهد آیا کودک واقعا از بیماری پرکاری مثانه رنج می‌برد یا خیر. نتایج این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند علت بیماری را نیز مشخص کند. برخی از تست‌های معمول این بیماری شامل موارد زیرند:
روش‌های مختلفی برای درمان تکرر ادرار در کودکان وجود دارد. توجه داشته باشید که بدون انجام هیچ اقدامی هم، هرچه کودک بزرگ‌تر شود، خودبه‌خود توانایی او برای کنترل مثانه و نگه داشتن ادرار به مدت طولانی‌تر بیشتر خواهد شد. با این حال، اگر علت تکرر ادرار عفونت ادراری باشد، حتما پزشک متخصص با تجویز داروهایی مانند آنتی بیوتیک به رفع عفونت کمک می‌کند.
یکی دیگر از روش‌های درمان تکرر ادرار، بازآموزی مثانه (bladder retraining) است. در این روش، عادت‌های صحیح دستشویی رفتن به کودک آموزش داده می‌شود تا او هر چند ساعت یک بار ادرار کند و از نیاز او به ادرار مکرر کاسته شود. اگر کودک مشکلاتی مانند استرس و اضطراب دارد، برای درک اینکه چه چیزی کودک شما را نگران کرده است، با روان‌شناس صحبت کنید.
در صورتی که تکرر ادرار در اثر دیابت باشد، پزشک متخصص با تجویز داروهای مناسب، مانند انسولین، سطح قند خون را کنترل می‌کند.
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. در مورد تکرر ادرار هم، روش‌های مختلفی برای پیشگیری از این عارضه در کودکان وجود دارد. با ادامه مقاله همراه باشید تا با چند روش پیشگیرانه آشنا شوید:
بسیار پیش می‌آید که روش‌های خانگی ساده در مقابله با مشکلات بسیار موثرند و به رفع تکرر ادرار در کودکان کمک می‌کنند. دنبال کردن برنامه زمانی مناسبی برای ادرار کردن و پاداش دادن به بازخوردهای مثبت به‌راستی انگیزه‌بخش است و اوضاع را سروسامان می‌دهد. غذاها و نوشیدنی‌های مناسب مثانه مانند کشک، آب و خوراکی‌های حاوی فیبر را در روتین غذایی کودک بگنجانید. از غذاهایی که باعث تحریک مثانه می‌شوند، مانند شکلات و نوشیدنی‌های کافئین‌دار، پرهیز کنید.
مشکل پرکاری مثانه، هم برای کودک و هم برای والدین، خسته‌کننده است. اگر شما هم با این مشکل مواجهید، بدانید که این مسئله به‌خودی‌خود آسیب‌زا نیست و درمان‌شدنی است. با رعایت نکات پیشگیرانه‌ای که گفته شد، تا حد زیادی می‌توانید از ابتلای کودک به پرکاری مثانه جلوگیری کنید. به خاطر داشته باشید، با بزرگ‌تر شدن کودکان، کنترل آنها بر مثانه بیشتر می‌شود و از مرحله تکرر ادرار عبور خواهید کرد.
بهتر است بدانید تکرر ادرار در کودکان معمولا موقتی است و اگر به‌خوبی علت آن را تشخیص دهید قادر خواهید بود به‌آسانی از آن عبور کنید. اگر شما هم درباره مشکل تکرر ادرار در کودکان تجربه یا دانش خاصی دارید، حتما در وب‌سایت کودکت با سایر والدین به اشتراک بگذارید.
روابط مثبت بین والدین و فرزندان برای رشد کودکان مهم است. روابط مثبت با کودکان…
نوع تفکر شما در مورد تربیت فرزندتان، در ایجاد رابطه با آنها تفاوت ایجاد می‌کند.…
دنیای دیجیتال بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما و فرزندان‌مان است. در یک دوره جامع آموزشی تلاش…
سلامت روان، بسیار فراتر از وجود برخی از اختلالات است. وقتی صحبت از سلامت روان…
توسعه تاب آوری یک سفر شخصی است و شما باید از دانشی که نسبت به…
کودکان تاب آور می‌توانند پس از تجربه شکست، بهبود یابند و به زندگی عادی خود…